Klasztor opactwa cystersów w Maulbronn zaczęto budować jeszcze w formach typowych dla architektury późnoromańskiej. Taką formę ma zarówno opacki kościół, jak i część zabudowy claustrum (m.in. skrzydło zachodnie). Jednak już około 1200 roku (lub nieco później) w przedsionku kościoła pojawiły się pierwsze elementy typowe dla gotyku.
Plan zespołu klasztornego (Public Domain – Wikimedia). Kolorem czarnym zaznaczono romański kościół i zachodnie skrzydło claustrum (dzisiaj naziemne poziomy tego skrzydła to romanizująca „rekonstrukcja” wzniesiona na starszych fundamentach). Przedsionek kościoła, południowe skrzydło krużganków i część zabudowy północnego skrzydła z refektarzem to budowle wczesnogotyckie, wznoszone po 1200 r. do ok. 1220-1230 roku.
Niestety nie mogę Wam ich pokazać. To kolejna budowla, która była remontowana podczas gdy ją odwiedzałem. Przyglądając się dokładnie fragmentom widocznym za rusztowaniami dostrzeżecie na pewno półkoliste, romańskie jeszcze łuki wspierające się na smukłych, gotycyzujących kolumienkach. Zauważycie także pierścienie rozdzielające służki w wiązkowych filarach (porównajcie zdjęcie na Wikipedii).
Tutaj w Soissons w kaplicy przylegającej do transeptu…
A tutaj w Laon w wiązkowych filarach międzynawowych.
Element ten znajdziemy w licznych wczesnogotyckich budowlach. W dojrzalszej fazie nowego stylu był zarzucony, by jeszcze bardziej podkreślić wertykalizm.
Kolejną gotycką budowlą w Maulbronn był refektarz wznoszony ok. 1220 roku, a więc nieco później niż przedsionek.
Portal prowadzący do refektarza. Zrealizowano go w formach całkowicie romańskich.
Wnętrze refektarza jest dwunawowe. Krzyżowo-żebrowe sklepienie, które go przykrywa jest już ostrołukowe i wspiera się na filarach, które rozmieszczono naprzemiennie: masywny na kwadratowym cokole – wysmukły na cokole ośmiobocznym. Tej organizacji odpowiadają zróżnicowane poziomy ulokowania służek sklepiennych na ścianach magistralnych. Same żebra sklepienne wykonane są z czerwonego kamienia, kontrastującego z jasnym materiałem ścian. Ich bogate zdobienia mają jeszcze charakter romański.
Znacznie późniejszy kapitularz z XIV wieku – dość typowe rozwiązanie z centralnie umieszczonym portalem (tutaj podwójnym) i flankującymi go maswerkowymi oknami. To już formy gotyku poklasycznego.
Wracamy szybko do XIII wieku. Dojrzalsze od refektarza formy prezentuje południowe skrzydło krużganków, wzniesione mniej więcej w tym samym czasie, w stylu gotyckim, z ostrołukowym sklepieniem krzyżowo – żebrowym, służkami i półkolumienkami.
Filar wiązkowy południowego skrzydła krużganków.
Także wczesnogotycki krużganek z portalem prowadzącym do kościoła.
Architektura opactwa w Maulbronn była przełomem w Niemczech. Architektów pracujących przy refektarzu i krużgankach zatrudniano później na licznych placach budów. Jednak najbardziej znanym ich dokonaniem był wschodni chór katedry w Magdeburgu.
Dekoracja architektoniczna okien obejścia prezbiterium katedry w Magdeburgu. Porównajcie stylizowane i nieco zgeometryzowane w porównaniu do wzorców francuskich kapitele, kolumienki, bazy i profilowanie łuków do tych, które widoczne są na zdjęciu wyżej (z krużganków opactwa Maulbronn).
Budowla ta pojawiła się na blogu już kilkukrotnie, więc zamiast powielać zapisane już informacje odsyłam do stosownych wpisów – tutaj i tutaj.
Budowniczowie z Maulbronn niewątpliwie zaznajomieni byli z wzorcami sztuki francuskiej, jednak nie powielali ich w sposób niewolniczo wierny. Tworzyli raczej rodzaj syntezy wybranych motywów wczesnego gotyku i rozwiniętych form późnoromańskiej sztuki Hohenstaufów. Ich dzieła są cięższe, bardziej przysadziste, nieco niezgrabne w porównaniu do wzorców z Ile-de-France. Ale jednocześnie stanowiły autentyczny przełom w rozwoju architektury Rzeszy.
Gunthera miejsce w sieci 
Pingback: Peregrinatio – cz. 9: finis mundi | Gunthera miejsce w sieci