Ostrowite – pomorsko

Prace w Ostrowitem, pomimo znacznie uszczuplonego składu ekipy trwają nadal. Wyeksplorowaliśmy całkowicie popielnicę, o której pisałem w zeszłym tygodniu. Nie mamy już wątpliwości, że znaleźli ją średniowieczni mieszkańcy Ostrowitego, po czym wrzucili do jamy, z której pozyskiwali glinę. Groby (skrzynkowe lub obwarowane kamieniami) kultury pomorskiej zwykle nie były zakopywane zbyt głęboko. Często miały charakter rodzinny – używano je przez dłuższy czas, w miarę śmierci członka rodu dokładano do grobowca kolejną popielnicę z jego szczątkami. Jest bardzo prawdopodobne, że wskutek silnej niwelacji wzgórz nad Jeziorem Ostrowite w wyniku wieloletniej orki, inne groby z tego okresu zostały bezpowrotnie zniszczone. Być może odnaleziona w XII lub XIII wieku popielnica jest jedynym zachowanym świadectwem  funkcjonowania pomorskiego cmentarzyska.

Fragment ortofotografii prezentującej popielnicę in situ.

Łukasz Trzciński z popelnicą zaraz po jej wydobyciu.

Oprócz popielnicy znaleźliśmy też sporą jamę, pierwotnie zapewne o charakterze magazynowym, do której po zakończeniu użytkowania zrzucono kilka dużych kamieni i materiał pochodzący m.in. z jakiegoś paleniska lub pieca (na co wskazują liczne węgle drzewne i polepa). W wypełnisku były też liczne fragmenty naczyń ceramicznych:

Eksploracja wypełniska jamy z dobrze widocznym fragmentem naczynia z uchem. W następnym wpisie zamieszczę zdjęcia wyklejonego naczynia i popielnicy.

Oprócz glinianki z popielnicą w odsłoniętym wykopie znaleźliśmy fragment kolejnej, jeszcze bardziej rozległej glinianki. Zasięg obu możemy zrekonstruować całkowicie dysponując mapami geofizycznymi, na których są doskonale czytelne.

Ponieważ jest nas teraz niewielu, zdecydowaliśmy się nieco powiększyć wykop przy pomocy koparki. Oczywistą zaletą tego rozwiązania jest szybkość – koparka w ciągu godziny otwiera powierzchnię, którą ręcznie kopalibyśmy przez kilka dni. Wadą jest znacznie bardziej ograniczona możliwość obserwacji materiału zalegającego w warstwie ornej.

Pomimo to chyba było warto. Koparka odsłoniła nam zarysy trzech kolejnych jam grobowych z okresu średniowiecza. Dwie z nich zalegały bardzo płytko, a po oczyszczeniu okazało się, że kości noszą już niezatarte ślady orki. Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że po tegorocznej orce niewiele już by z nich pozostało. Być może niektórych może razić to, że archeolodzy naruszają te miejsca spoczynku, ale w tym przypadku alternatywą byłyby potężne stalowe lemiesze rolniczego pługa…