SAGA i Qgis – tworzenie numerycznego modelu terenu dla stanowisk archiwalnych

Zdarza się niekiedy, że archeolog chciałby stworzyć numeryczny model terenu dla stanowiska archiwalnego. Mamy plan warstwicowy, zrobiony lata temu, przy pomocy tradycyjnych metod pomiarowych, wykreślony elegancko, zgodnie z geodezyjną sztuką. Chcielibyśmy uzyskać to, co w przypadku współczesnych metod pomiarowych nie jest specjalnie skomplikowane – trójwymiarowy obraz, czyli właśnie numeryczny obraz terenu.

Wykorzystamy w tym celu Qgis i SAGA GIS.

Dzisiaj modne są takie wizualizacje. Jeśli więc chcemy być modni to:

1. Musimy zdigitalizować plan warstwicowy, który będzie podstawą naszych działań. Najlepiej udać się do specjalistycznego punktu, gdzie dysponują wielkoformatowym skanerem (chyba, że sami takim dysponujemy).

2. Wprowadzamy skan mapy do Qgis korzystając z opcji georeferencji. Proces ten został już opisany tutaj.

3. Musimy teraz wykonać wektorowy plik shp dla warstwic. W tym celu klikamy „Nowa warstwa wektorowa”:

wybieramy opcję „linia”; w rubrykę nazwa wpisujemy np. „wartosc” (lub „wysokosc”, lub co tam chcemy); z opcji „typ” wybieramy REAL i wprowadzamy pole (ikonka z żółtą gwiazdką) oraz zatwierdzamy. Pliki nazywamy jak chcemy (najlepiej np. „warstwice”).

4. Odrysowujemy pracowicie wszystkie warstwice:

Przy edycji każdej izolinii wpisujemy jej wartość (wysokość nad poziom morza, lub względną), w tabeli atrybutów.

Po zakończonej pracy zapisujemy plik. Teraz będziemy mogli już wyjść z programu Qgis i otworzyć SAGA.

5. Otwieramy SAGA i wprowadzamy do niego plik shp z warstwicami: „modules – GDAL/OGR – Import Vector Data”. Jak już plik znajdzie się w programie trzeba wprowadzić go do mapy klikając dwukrotnie na jego warstwę w zakładce „Data”. Pojawi się okno dialogowe:

w której zaznaczacie opcję „Map” i:

6. Istnieje kilka metod interpolacji, które możemy wykorzystać. Jedną z nich jest Ordinary Kriging opisany na blogu Piotra Pociaska. Metoda ta daje dobre rezultaty, jednak o ile korzystacie z wersji SAGA dostarczanej w postaci binarek przez dewelopera (a nie kompilowanej samodzielnie), to okaże się, że nie będziecie mieli modułu Kriging. Jest on dostępny w wersji na Windows i w źródłach do samodzielnej kompilacji. Jeśli nie chcecie kompilować to:

Stwórzcie warstwę z punktami: shapes – Points – Points from Lines, tak jak opisuje to Piotr Pociask:

Teraz wybierzemy metodę triangulacji do stworzenia modelu:

Grid – Gridding – Interpolation from Points – Triangulation

W oknie dialogowym będziecie musieli wprowadzić wszystkie potrzebne wartości. Później pojawi się okno definiowania „grida”, w którym wpisać trzeba rozmiar piksela. Jeśli model dotyczy niewielkiego obszaru (np. stanowiska), można wpisać „1”:

Teraz wystarczy dodać uzyskany obrazek do mapy i wybrać z paska ikon tę z napisem „3D”. Uwaga: efekt uzyskany metodą Krigingu zazwyczaj wygląda nieco lepiej, więc albo użyjcie wersji Windows, albo samodzielnie skompilujcie program.

6. O ile chcecie by model wyglądał nieco inaczej możecie poeksperymentować. Wprowadzając do SAGA np. warstwy rastrowe z mapą lub ortofotomapą można uzyskać model z teksturą (ważne, żeby w zakładce „Maps” warstwy, które mają być wyświetlane na modelu znalazły się wyżej):

7. Możliwe, że będziecie też chcieli obrazek nieco uprościć. W tym celu zwróćcie uwagę na panel właściwości, wybierając zakładkę „Colors” (1), a w otwartym okienku dialogowym zakładkę „Presets”: