Hildesheim – katedra i św. Godehard

Dzięki reklamie jaką zrobił mi Wojciech Pastuszka na Archeowieściach wpis o kościele św. Michała w Hildesheim zrobił furorę. W ciągu tygodnia zanotował 323 wejścia (z czego 156 z Archeowieści). Okazuje się, że architektoniczne podróże są znacznie ciekawsze niż tworzenie  numerycznego modelu terenu.

Postanowiłem pociągnąć sprawę dalej. W Hildesheim oprócz św. Michała są bowiem dwie inne, okazałe i znaczące budowle romańskie.

Katedra pod wezwanie Wniebowzięcia Panny Marii stoi w miejscu starszej budowli wzniesionej przez biskupa Altfrida (851-874) w 872 roku. Karoliński kościół został przebudowany przez biskupa Bernwarda (993-1022, budowniczego św. Michała), a później Godeharda (1022-1038), który do 1035 r. zbudował westwerk. Już wkrótce, w 1046 r. katedra spłonęła i została odbudowana przez kolejnych biskupów Azelina i Hezila. Ostatni w 1061 roku dokonał jej uroczystego poświęcenia. Nie zakończyło to budowlanej historii obiektu, przekształcanego w późnym średniowieczu (gotyckie kaplice boczne) i okresie nowożytnym.

Plan katedry według Dehia (za Wikipedią). Jest to obecnie trójnawowa budowla z transeptem i prezbiterium zakończonym absydą. Od zachodu zamknięta jest okazałym westwerkiem (masywem zachodnim). Na wschód o niej znajduje się monasterium katedralne.

Westwerk, czyli masyw zachodni kościoła. W XIX wieku wzniesiono tutaj okazałą neoromańską konstrukcję z dwoma wieżami. W czasie wojny kościół został w znacznym stopniu zniszczony. Odbudowano go w latach 1955-1959, kiedy to westwerkowi nadano obecną formę, stanowiącą rekonstrukcję założenia ottońskiego.

Widok z 1945 r. za Wikipedią.

Widok od północnego – wschodu na nawę i westwerk.

Widok nawy środkowej ku wschodowi (na prezbiterium). Nad skrzyżowaniem naw widać olbrzymi świecznik fundacji biskupa Hezilona z 2 połowy XI wieku, o średnicy ok. 6 m.

Słynne drzwi z brązu, fundacji biskupa Bernwarda z 1015 r., przedstawiają sceny z Biblii (jak zresztą większość brązowych drzwi romańskich. Dlatego nasz Drzwi Gnieźnieńskie są tak wyjątkowe realizując unikatowy program ikonograficzny z żywotem św. Wojciecha).

Zbliżenie drzwi – widok antaby z głową lwa.

Kapitel tzw. Kolumny Chrystusa, wykonanej z brązu około 1020 r.

Jak każda przyzwoita średniowieczna katedra, kościół w Hildesheim też ma krużganek, stanowiący część katedralnego monasterium. U nas w kraju ma go tylko Kamień Pomorski, który zasadniczo nie był „u nas w kraju”…

Na krużganku możnaby obejrzeć absydę wschodnią katedry, gdyby nie potężnych rozmiarów chachmęt, który tu rośnie. Niestety, nikt go nie zerwie bo to tzw. tysiącletnia róża. Nie wiadomo w sumie ile ma lat, ale ponoć źródła sprzed 400 lat już o niej mówią…

W centrum krużganka znajduje się też urocza, niewielka, gotycka kaplica świętej Anny.

Kościół św. Godeharda wzniesiony w 2 połowie 12 wieku przez biskupa Adeloga dla zgromadzenia benedyktynów, to wielka, trójnawowa bazylika romańska z transeptem. Wschodnia absyda prezbiterialna posiada obejście (element nieczęsty w architekturze romańskiej Niemiec). Masyw zachodni tworzy para wież obejmujących nawę główną (wzniesionych na zakończeniach naw bocznych) oraz zachodnia absyda (ten element w romańskiej architekturze niemieckiej jest akurat częsty). Na skrzyżowaniu nawy głównej i transeptu wzniesiono potężną, ośmioboczną wieżę.

Widok od północy.

Absyda zachodnia, ujęta wieżami.

Wnętrze nawy głównej, ku wschodowi. Widoczny naprzemienny rytm podpór: dwie kolumny – filar. Nawiązuje on do układu ze św. Michała. Historyk sztuki zapewne powiedziałby, że to wyraźne dziedzictwo sztuki ottońskiej. Ten sposób potraktowania przestrzeni całkowicie odbiega od charakterystycznego dla „zachodniej” odmiany romańszczyzny rozczłonkowania powierzchni ścian.

Szczególnie atrakcyjnym elementem wystroju są bogato rzeźbione głowice kolumn. To już element typowy dla XII – wiecznego „baroku romańskiego”.

I fragment świecznika – to akurat dzieło neoromańskie z XIX wieku.

Reklama