Szczytem rozwoju wybujałych form późnoromańskiej architektury Hohenstaufów nie były ani przyciężkie cesarskie katedry, ani kościoły wielkich opactw. Doszło do tego w stosunkowo niewielkim mieście Limburg nad Lahną położonym na szlaku między Kolonią a Frankfurtem. Tutaj w latach 1215 – 1235 wzniesiono kolegiatę św. św. Jerzego i Mikołaja.
Malowniczo położony na skalistym wzgórzu kościół zdaje się być budowlą rodem z bajki. To trójnawowa bazylika z trenseptem oraz obejściowych chórem wschodnim. Plan przypomina w nieco zminiaturyzowanej formie plany wczesnych katedr francuskiego gotyku. Przy czym w przeciwieństwie do większości z nich udało się zrealizować pełen program z wieżami flankującymi ramiona transeptu i wieżą nad skrzyżowaniem naw.
Fasada zachodnia przypomina gotyckie, dwuwieżowe fasady Ile-de-France. Liczbę portali ograniczono do jednego – na osi nawy głównej. Ponad nim znajduje się rozeta. Fasadę organizują arkadowe wnęki mieszczące okna.
Porównajcie do fasady północnego ramienia transeptu katedry w Laon, w której co prawda nie ukończono jednej z wież. Widzimy podobny pomysł rozwiązania fasady, z kondygnacją portali, kondygnacją okien, rozetą oraz arkadową galerią, która w Limburgu pomieszczona została w trójkątnym szczycie nawy głównej. O ile formy dekoracji architektoniczno rzeźbiarskiej w Laon stanowią fazę przejściową między sztuką romańską a dojrzałym gotykiem, to całość dekoracji w Limburgu ma charakter typowo romański.
Kapitele portalu pokryte są późnoromańską rzeźbą stylizowanej wici roślinnej oraz maskami „dzikich ludzi” i antytetycznymi figurami ptaków.
Figura rycerza z portalu zachodniego.
Widok wnętrza w kierunku wschodnim. Budowlę w całości przesklepiono ostrołukowymi sklepieniami krzyżowo-żebrowymi.
We wnętrzu zrealizowano gotycki w swej istocie program czterech kondygnacji ścian nawy: od góry mamy więc okna, kondygnację galerii arkadowej, biforyjne empory i poziom arkad międzynawowych.
Tak to wyglądało w Laon.
A tak w Noyon.
W Limburgu zachowano naprzemienny układ podpór nawy głównej wynikający z wiązanego systemu sklepień: filar – filar z służkami, naśladujący w formach romańskich naprzemienny system typowy dla wczesnogotyckiej architektury Francji. Arkady międzynawowe są w Limburgu wykrojone w grubości masywnego muru i spływają na masywne, czwroroboczne filary, co jest zgodnie z lokalną tradycją sięgającą jeszcze architektury karolińsko – ottońskiej. Całość sprawia więc wrażenie nieco cięższe niż francuskie wzory.
W chórze wschodnim zastosowano obejście – rozwiązanie spotykane na obszarze Rzeszy niezwykle rzadko. Sposób jego rozwiązania odbiega jednak od form gotyku francuskiego – wąskie obejście i brak promienistych kaplic przypominają raczej ottońskie obejścia w Hildesheim niż rozwiązanie z Saint Denis.
Widok obejścia z zewnątrz. Zwróćcie uwagę na bogate, lekko ostrołukowe okna, o wyraźnie późnoromańskim dekorze, arkadowe fryzy, lizeny i galeryjki. Pojawiły się też przypory, przechodzące nad poziomem dachów obejścia w masywne łuki oporowe.
W ostatnich odcinakach cyklu mogliśmy obserwować kierunki rozwoju niemieckiej architektury doby Hohenstaufów. Wśród nawału wybujałych form późnoromańskich trudno nie dostrzec wyraźnych wpływów nowej sztuki docierających z Francji. Mamy więc wyraźną tendencję do potęgowania strzelistości budowli. Tradycyjne w niemieckiej sztuce romańskiej stropy zastępowane są przez sklepienia krzyżowo – żebrowe, często o wykroju ostrołukowym. Z nimi konstrukcyjnie wiązały się przypory, a nawet łuki oporowe. Przykład Limburga wskazuje nawet na recepcję rozwiązań przestrzennych. Wszystkie te elementy realizowane były najczęściej w manierze sztuki późnoromańskiej, z wykorzystaniem późnoromańskich elementów rzeźbiarskich. Nie oznacza to jednak, iż wpływy francuskiej rzeźby nie docierały do Rzeszy.
Goldene Pforte we Freibergu datowane jest na około 1230 rok. Stanowi najdoskonalszy przykład rzeźby architektonicznej doby Hohenstaufów.
Ośmiostopniowy portal zrealizowano wedle najlepszych wzorców sztuki późnoromańskiej, ale umieszczone w nim figury wskazują wyraźnie na wpływy katedralnej sztuki francuskiej.
Pomiędzy kolumnami portalu zwieńczonymi antykizującymi kapitelami pomieszczono posągi przedstawiające postaci w Biblii. W archiwoltach portalu znalazły się pomieszczone na konsolach kolejne figury. Rzeźby potraktowane są w sposób dość naturalny, brak jest typowej dla sztuki późnoromańskiej monumentalnej stylizacji.
Tympanon Złotego Portalu – adoracja Marii Panny.
Wewnętrzna archiwolta portalu.
Wkrótce przekonamy się, że portal z Freibergu był jedynie zapowiedzią wielkiej wędrówki francuskich mistrzów z katedralnych warsztatów Ile-De-France na tereny Rzeszy…
Gunthera miejsce w sieci 