Concordia – baptysterium romańskie

Może powinienem napisać o baptysterium w Concordii, przy okazji wpisu o zespole wczesnochrześcijańskim, ale ponieważ mamy tu do czynienia z obiektem późniejszym, który zasługuje na osobne omówienie, zdecydowałem się na osobny post.

Baptysterium położone jest nieopodal katedry. Wzniesiono je pomiędzy 1089 a 1105 r. z inicjatywy biskupa Regimpota. Budynek nawiązuje nieco do popularnego w rejonie Veneto romańsko – bizantyńskiego stylu. Założono go na planie trikonchosu. W grubości muru absyd pomieszczono półkoliste, sklepione nisze. Od zachodu do budowli prowadzi przedsionek, w którym znalazły się pochówek fundatora.

Katedra (przekształcona w XIII wieku i w okresie baroku) wraz z romańską dzwonnicą w tle.

Baptysterium – widok od zachodu.

Widok baptysterium i zespołu katedralnego (w tle) od wschodu.

Wnętrze baptysterium – widok na absydę wschodnią. Widoczne romańskie freski. W sklepieniu absydy pomieszczono scenę chrztu Jezusa w Jordanie. Poniżej, w niszach apostołowie Piotr i Paweł.

Kopuła baptysterium – Chrystus w mandroli, towarzyszą mu cheruby i postać archanioła. Na pendentywach postaci ewangelistów.

Wejście do baptysterium jest wolne. Turystów w Concordii właściwie nie ma. Zwiedzanie to czysta przyjemność.

Reklama

Concordia Sagittaria – zespół wczesnochrześcijański

Concordia Sagittaria jest obecnie niewielką mieścinką, położoną w pobliżu nieco większej, lecz również szerzej nieznanej miejscowości Portogruaro, na obszarze Veneto. Dzisiejsze schludne, acz niewielkie miasteczko nie dorównuje starożytnemu znaczeniu rzymskiej kolonii Julia Concordia, która była znaczącym ośrodkiem prowincji X Venetia et Histria. W okresie wczesnochrześcijańskim, w IV wieku, była Concordia siedzibą biskupa, miejscem wzniesienia znaczącego zespołu episkopalnego.

Około roku 340 wzniesiono w Concordii pierwszy kościół – martyrium poświęcone męczennikom (4), którzy zginęli w okresie prześladowań inicjowanych przez cesarza Dioklecjana (do 304 r.). Budynek wzniesiono na planie trikonchosu (treflowym). W jego centrum znalazło się krzyżowe zagłębienie mieszczące relikwie. W póxniejszym okresie obiekt został powiększony w kierunku zachodnim, przed dodanie bazylikowego, trójnawowego korpusu (5) i budynku z kamienną posadzką (6).

Widok na relikty martyrium. Widoczne kolumny bazylikowego korpusu i starszy nieco trikonchos.

Wnętrze trikonchosu z krzyżową wnęką na relikwie.

Pomiędzy 381 a 389 r. na miejscu starszej zabudowy późnorzymskich domów wzniesiono dużą bazylikę (3), z wewnętrzną absydą poświęconą Świętym Apostołom. Kościół był konsekrowany w roku 391 przez patriarchę Akwilei. Wnętrze pokryto mozaikami (zachowały się na posadzkach), w absydzie znalazł się tron biskupi, przed nim ołtarz i prowadzący do niego, podwyższony chodnik (solea) i związana z nim ambona. Całość poprzedzało czworoboczne atrium. W późniejszym okresie dobudowano do zespołu katedralnego aneksy zawierające groby (7, 8).

Relikty ołtarza bazyliki Świętych Apostołów, widok w kierunku wschodnim, na absydę.

Widok na absydę kościoła, z mozaiką i tronem biskupim. Widoczne są dwie fazy murów absydy. U schyłku VI wieku kościół odbudowano po zniszczeniach z okresu najazdu Attyli i powodzi z 589 r.

Rzeźbiona, plecionkowa płyta z drugiej fazy kościoła.

W X w. wzniesiono w Concordii nową katedrę, obok starszego kościoła, poświęconą świętemu Szczepanowi. Ten właśnie kościół, po przebudowach z XIII wieku jest użytkowany do dzisiaj. Jedynym zachowanym elementem tej romańskiej budowli jest campanilla z 1150 r. (1) i baptysterium (2), o którym więcej innym razem…

Wczesnochrześcijański zespół architektoniczny Concordii jest doskonale eksponowany w skansenie archeologicznym położonym nieopodal katedry. Wstęp jest darmowy. W samym miasteczku wyeksponowano również inne elementy dawnej rzymskiej kolonii (m.in. most, mury obronne, relikty term i domów).