Nowe zdjęcia lotnicze grodzisk

Nie zapominamy o grodziskach, które badamy w ramach dwuletniego grantu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Grant udało nam się w tym roku otrzymać na dokończenie prac nieinwazyjnych oraz przygotowanie publikacji wyników wszystkich dotychczasowych prac, realizowanych od 2013 r. Książka ukaże się dopiero pod koniec przyszłego roku. W tym zaś roku mamy etap realizacji prac terenowych.

Działania terenowe opierają się na uzupełnieniu rozpoznania magnetycznego i elektrooporowego na kilku grodziskach, zrealizowaniu prac georadarem na wybranych stanowiskach oraz na monitorowaniu lotniczym części grodzisk z użyciem drona. Wyniki pierwszej misji są świetne. Susza owocuje doskonałymi zdjęciami.

Grodzisko w Rozprzy. Doskonale czytelny jest zasięg terasy, na której ulokowano podgrodzie, fosy oraz droga od zachodu (tutaj po prawej stronie zdjęcia).

Grodzisko w Spycimierzu. Obiekt jest silnie zniwelowany. Na zdjęciu dobrze czytelny jest nasyp stożka z XIV wieku, który wstawiono w starszy gród kasztelański. Wyróżniki roślinne wskazują obecność jakiś obiektów na majdanie grodziska oraz pokazują dość zaskakujące szczegóły konstrukcji wału.

Obiekt w Witowie. Jeszcze silniej zniszczony niż Spycimierz. Na powierzchni w ogóle nie czytelny. Zdjęcie pokazuje jednak zasięg wałów od północy oraz tajemnicze struktury przylegające do wału od północnego – wschodu, które wcześniej już obserwowaliśmy zarówno na zdjęciach lotniczych, jak i w badaniach geofizycznych. Zasięgu wałów nie pomylcie z licznymi wyróżnikami wskazującymi na subkopalne paleokoryta Warty. Grodzisko to te struktury bliżej polnej drogi, w środkowej części zdjęcia.

Jak widać, do monitoringu wybraliśmy obiekty słabo zachowane. Tutaj archeologia lotnicza jest w stanie sporo wyjaśnić, ujawnić nieznane wcześniej szczegóły oraz potencjalnie przynieść informacje istotne dla zarządzania dziedzictwem kulturowym.

Reklama

Szydłów

Kontynuując badania w ramach programu “Badania nieinwazyjne grodzisk Polski Centralnej” finansowanego w ramach grantu z 5 priorytetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, “Ochrona zabytków archeologicznych” dotarliśmy do Szydłowa. Badania archeologiczne o charakterze ratowniczym i wykopaliskowym prowadził tutaj kilka lat temu B. Muzolf z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, datując obiekt na 1 połowę IX lub wręcz koniec VIII wieku i uznając go za jednofazowy, wbrew wcześniej artykułowanym w literaturze przedmiotu przypuszczeniom (wysuniętym po badaniach T. Poklewskiego z lat 50. XX wieku). Nasze prace nieinwazyjne nie będą mogły przynieść ewentualnych korekt w ustalonej chronologii, ale mieliśmy nadzieję na pozyskanie nowych informacji o formie przestrzennej obiektu.

Prace geofizyczne w rejonie grodziska udało się wykonać już wiosną, podobnie jak zdjęcia lotnicze. Badania powierzchniowe udało się przeprowadzić dopiero teraz.

Zgeoreferowane zdjęcia lotnicze, wykonane przez W. Stępnia wiosną 2013 r. (na tle Numerycznego Modelu Terenu sporządzonego z chmury punktów LAS, pomiaru LiDAR, wykonanego w ramach programu ISOK).

Zdecydowaliśmy się na zastosowanie odmiennej metody niż w Starych Skoszewach, gdzie lokalizowaliśmy zabytki w ramach siatki kwadratów analitycznych. Ponieważ spodziewaliśmy się znacznie mniejszej ilości fragmentów ceramicznych, zdecydowaliśmy się na indywidualne namierzanie każdego zabytku za pomocą ręcznego urządzenia GPS.

Oczywiście dokładność ręcznego urządzenia GPS to ok. 4-6 m, ale do badań powierzchniowych wydaje się to być całkowicie wystarczające. Każdy znaleziony fragment był zaznaczany jako waypoint o indywidualnym numerze, otrzymywał indywidualną metryczkę i był pakowany w osobną torebkę.

Zrzut ekranu z fragmentem przebadanego obszaru i punktami odzwierciedlającymi miejsca znalezienia fragmentów ceramiki naczyniowej i polepy (zauważyliście, że pojawił się nowy Qgis 2.0?).

Jedyny fragment zaoranego pola dostarczył największej ilości przedmiotów.

W przypadku pozostałego obszaru musieliśmy zadowolić się przeszukiwaniem kretowin i lisich nor.

Ilość zabytków była jednak śladowa. Technologia ich wykonania potwierdza IX – wieczną chronologię obiektu.

Na grodzisku rośnie sporo czarnego bzu. W świetle rozważań wielu wybitnych archeologów czarny bez jest widocznym i niezawodnym znakiem kultowego charakteru obiektu, co niechybnie oznacza, że gród miał charakter kultowy [uwaga: ironia].

Mniej kultowy charakter mają składy śmieci zalegające na grodzisku. Znaleźliśmy eternit z dachów wczesnośredniowiecznych domostw, plastikowe zderzaki i opony z kół wczesnośredniowiecznych wozów drabiniastych oraz liczne inne wczesnośredniowieczne depozyty.

W okolicy zalęgły się bobry. Czy bobry są kultowe? Nie wiem. Ale mogę przypuszczać, że to one tak naśmieciły. Oczywiście we wczesnym średniowieczu…