Bradatica na Pomorzu?

Pamiętacie grób 11 w Ostrowitym? Opisywałem go już na blogu kilkakrotnie. Był dla naszej ekipy sporo niespodzianką, z powodu odkrytych wokół jam posłupowych, będących zapewne reliktami niewielkiego budynku, tzw. domu zmarłych. Przeprowadziliśmy ostatnio analizy wyeksplorowanego fragmentu cmentarzyska przy pomocy prostych narzędzi do analiz przestrzennych zawartych w programach Qgis i SAGA. Wykazały one, że był to najbardziej wyizolowany grób w przestrzeni cmentarzyska, a jednocześnie najbardziej wyeksponowany. Ślady odkrytej konstrukcji, owo położenie, a także wyposażenie pozwalają nam już ze znacznie większym prawdopodobieństwem widzieć w nim pochówek przedstawiciela lokalnej elity.

Okazało się jednak, że to nie wszystko. Grób uważaliśmy do tej pory za pozbawiony broni, w którą często wyposażano pochówki przedstawicieli elit wczesnośredniowiecznych. Pamiętaliśmy jednak o tym, że przy lewym boku pochowanego osobnika znaleźliśmy tajemniczą, nieco podłużną bryłę silnie zerodowanego metalu:

Specjalista przeprowadzający konserwację odkrytych w Ostrowitym zabytków metalowych nie podjął się oczyszczenia tej tajemniczej bryły. Minęło trochę czasu, aż postanowiliśmy wykonać zdjęcie rentgenowskie przedmiotu. Wynik był sensacyjny:

Bardzo wyraźnie pojawił się zarys topora, a ściślej czekana. Charakterystyczne wydłużone tzw. wąsy, prostokątny młotek i silnie podcięta broda to cechy dość jednoznacznie wskazujące na podobieństwo do typu tzw. bradaticy – czekanów powszechnie występujących w kręgu kultury wielkomorawskiej. Tego typu przedmioty mają dość ścisłe ramy chronologiczne – nie wychodzące poza początek XI wieku (tak chyba datować należy egzemplarze znane z badań podwodnych na Ostrowie Lednickim), głównie jednak dla 2 poł. IX i 1 poł. X w. W Polsce spotykane są głównie na Dolnym Śląsku, Małopolsce i w Polsce Centralnej. Na Pomorzu to pierwszy taki zabytek znaleziony w kontekście archeologicznym, w trakcie regularnych badań.

Będziemy musieli też zrewidować kwestie datowania stanowiska. Do tej pory odnosiliśmy je do XII wieku. Pierwszym elementem, który wskazywał na konieczność rewizji tej chronologii była moneta Henryka II z początków XI wieku. Czekan jest kolejnym. Czyżbyśmy badali jedno z najstarszych cmentarzysk szkieletowych na Pomorzu? W tym kontekście lokalna legenda o tym, że w Ostrowitym zamieszkiwali pierwsi chrześcijanie na Pomorzu i powstał tam pierwszy kościół zaczyna wyglądać zupełnie inaczej…

Uwaga:

Proszę zwrócić uwagę na datę tego wpisu i koniecznie zapoznać się z następnym.

😉

Reklama