Mapa/plan z Qgis i Inkscape

Archeolodzy lubią mapy, mapy lubią… Właściwie powinni je lubić. Mapa pokazuje położenie stanowiska, ilustruje rozkład stanowisk na większym terenie, stanowi podstawę analiz osadniczych i spełnia tysiąc innych funkcji. Mapa jest ważna i ważne jest aby była atrakcyjna. Mapę można oczywiście wykreślić tak, jak to się robiło dawno temu: podkład z mapy topograficznej (lub innej), kalka, tusz, piórko, linijka. Tyle, że ogladając śliczne i zagraniczne wydawnictwa archeologiczne nabawimy się kompleksów. Jesli chcemy mieć równie ładną, a może nawet ładniejszą mapkę możemy ją zrobić sami. Potrzebujemy do tego Qgis i Inkscape.

Wiemy już, w jaki sposób ustawić w Qgis warstwy WMS z geoportalu. Mogą one stanowić wspaniały podkład dla naszej mapki. Otwieramy więc wybraną mapę: ortofotomapę, którąś z map topograficznych w wybranej skali lub co tam chcemy. Własne warstwy tworzymy, jako tzw. warstwy wektorowe (o których też coś już wiemy). Wybieramy więc z panelu lub paska narzędziowego „dodaj nową warstwę wektorową”:

Qgis domyślnie przygotowany jest raczej do przeglądania i edycji systemów informacji przestrzennej, niż tworzenia map. Dlatego budując nową warstwę wektorową otworzy okno dialogowe do kreowania tabeli bazy danych GIS. Nie będziemy się tym teraz przejmować. Z okna wybierzemy tylko rodzaj warstwy wektorowej. Większość systemów GIS daje nam tutaj trzy możliwości:

1. punkt

2. linię

3. wielobok (poligon)

Do stworzenia mapy zazwyczaj będziemy potrzebowali dwóch ostatnich, choć zaznaczenie punktów też może się przydać w wielu sytuacjach.

Kreacji nowej warstwy nie będziemy mogli zacząć bez zaprojektowania tabeli bazy danych GIS. Ponieważ na bazie nam nie zależy, możemy wpisać w rubrykę „nazwa” cokolwiek (bez polskich znaków) i ustawić dowolny „typ” (np. pozostawić domyślny „real”). Zatwierdzamy „OK”.

Aby rozpocząć edycję musimy kliknąć na ikonę niebieskiego pisaka („Tryb edycji”). W zależności od rodzaju warstwy (punkt, linia, wielobok) uaktywni się zestaw narzędzi. Za ich pomocą odwzorowujemy wybrane elementy mapy podkładu. Każdorazowe zakończenie edycji wieloboku lub linii wymaga kliknięcia prawym klawiszem myszy. Pojawi się okno dialogowe formularza tabeli. Ponieważ interesuje nas tylko mapa możemy tam wpisać cokolwiek (np. „1”).

Edycja przypomina pracę w programie do grafiki wektorowej: mamy linie i węzły, które można dodawać, przesuwać usuwać. Po zakończeniu edycji każdej warstwy musimy ją zapisać, przez ponowne kliknięcie ikony niebieskiego pisaka.

Możemy stworzyć dowolną ilość warstw wektorowych różnych typów (np. odwzorowując liczne budynki posługiwać się możemy pojedynczą warstwą wieloboku, drogi – pojedynczą warstwą linii, miejsca znalezisk za pomocą pojedynczej warstwy punktu – jedna warstwa pozwala tworzyć wiele obiektów). Kolor linii, wypełniska, krawędzi lub punktu, grubość, przezroczystość (przydaje się by widzieć to co pod spodem) ustawiamy klikając na pasek warstwy prawym klawiszem myszy i wybierając opcję „Właściwości”.

Qgis pozwala nam nie tyko na edytowanie wektorów na podkładzie geoportalu. Możemy do niego zaimportować wszelkiego rodzaju plany, mapy sytuacyjne, plany wykopów etc. Wystarczy, że zeskanujemy je i zapiszemy w dowolnym formacie rastrowym: jpg, tiff czy png.Po co? Wyobraź sobie, że masz plan z naniesionymi zarysami wykopów. Możesz zaimportować go do Qgis, by zarysy wykopów pojawiły się na tworzonej mapie, zlokalizowane w tym miejscu, w którym trzeba. Podobnie z planami wykopów, na których zaznaczone są odkryte obiekty. Wszystko to można odwzorować w Qgis.

Korzystamy z wtyczki geolokalizacja. Oto ona^^

Po kliknięciu pojawi się okno dialogowe pozwalające na zaimportowanie naszego rysunku rastrowego:

Geolokalizacja polega na zaznaczeniu punktów, które pomogą programowi ustawienie naszego rastra. Punkt ustawiamy na mapie pomocniczej w charakterystycznym miejscu. Używamy opcji „z obszaru mapy” by dokładnie ten sam punkt zaznaczyć na podkładzie z (na przykład) geoportalu. Wyznaczamy kilka punktów, po czym używamy opcji „Stwórz i wczytaj warstwę”. Nasz obrazek powinien znaleźć się w tabeli warstw. Jeżeli zasłania nam coś co jest pod spodem we właściwościach ustawiamy przezroczystość.

Oczywiście zaimportowany planik, mapę, rzut wykopu może służyć jako podkład do edycji dalszych warstw wektorowych. Po zakończeniu wektoryzacji możemy ją odznaczyć, żeby nie przeszkadzała w dalszej pracy.

Kiedy już odwzorowujemy (zwektoryzujemy) wszystko, co chcieliśmy musimy rezultaty naszej pracy zapisać w formacie zdatnym do dalszej obróbki. W tym celu odznaczamy wszystkie warstwy rastrowe i WMS w bocznej tabeli warstw; w menu wybieramy opcję „Drukuj”:

Pojawi się okno dialogowe ^^. Wystarczy, że rozmieścimy w nim tylko mapę. Możemy oczywiście dodać także legendę, strzałkę północy, skalę liniową (ta akurat bardzo się przyda) etc. Wybieramy opcję drukowania do pliku SVG.

Format SVG jest uniwersalnym formatem wektorowym, domyślnym dla Inkscape. Teraz wystarczy otworzyć go w tym programie i tam przeprowadzać dalszą edycję:

W Inkscape możemy stworzyć legendę, strzałkę północy, skalę liniową (na podstawie automatycznie wygenerowanej w Qgis). Na kolejnych warstwach możemy umieszczać kolejne poziomy interpretacji (w kolejnych fazach osadniczych, horyzontach chronologicznych etc) tworząc cały zestaw map. Gotowe projekty możemy zapisywać w formatach rastrowych. Oto przykład gotowej mapy:

Nic skomplikowanego, ale wygląda lepiej niż czarno – biały, odręczny malunek na kalce.

Oczywiście oprócz Qgis istnieje kilka innych programów umozliwiających tworzenie map, dostępnych za darmo, na różne platformy systemowe. Niektóre z nich, jak Jump (OpenJump), czy gvSIG mają nawet nieco większe możliwości w zakresie edycji wektorowej. Nie wymagają też koniecznie kreowania tabeli bazy danych, tak jak Qgis, co w projektach zwykłych map jest pewną uciążliwością. Niestety nie zawsze równie dobrze radzą sobie z obsługą warstw rastrowych i WMS.

Reklama